Patron szkoły – 1 Armia Wojska Polskiego
1 Armia Wojska Polskiego – utworzona 29 lipca 1944 z przemianowania rzutu bojowego 1 Armii Polskiej w ZSRR sformowanej 16 marca 1944 roku. Była częścią odrodzonego Wojska Polskiego. Szlak bojowy zakończyła w maju 1945 wyjściem na brzeg Łaby i szturmem części swoich oddziałów na Berlin.
Zygmunt Henryk Berling (ur. 27 kwietnia 1896 w Limanowej, zm. 11 lipca 1980 w Konstancinie-Jeziornie) – polski dowódca wojskowy, uczestnik walk o niepodległość Polski, żołnierz Legionów Polskich, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, generał broni Wojska Polskiego, dowódca 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki i 1 Armii WP, zastępca Naczelnego Dowódcy Wojska Polskiego, komendant Akademii Sztabu Generalnego, prawnik, urzędnik państwowy i działacz partyjny, członek PZPR, wiceminister Leśnictwa (1957–1970), prezes Naczelnej Rady Łowieckiej Polskiego Związku Łowieckiego (1956-1959)
gen. Stanisław Popławski
We wrześniu 1944 został skierowany do Wojska Polskiego w stopniu generała majora. Od 26 września do 19 grudnia 1944 dowodził 2 Armią WP, a następnie do 10 września 1945 1 Armią WP w walkach o wyzwolenie Warszawy, na Wale Pomorskim, nad Bałtykiem, Odrą i Łabą oraz o Berlin. Czterokrotnie ranny i trzykrotnie kontuzjowany.
Pomnik Żołnierza 1 Armii Wojska Polskiego mieści się na Muranowie, na skwerze Więźniów Politycznych Stalinizmu przy ul. gen. Władysława Andersa. Zaprojektowany został przez znanego rzeźbiarza Xawerego Dunikowskiego na zlecenie Marszałka Mariana Spychalskiego i zrealizowany przez zespół pod kierunkiem artysty w składzie: Józef Galica, Józef Potępa, Jerzy Bereś oraz Leon Marek Suzin, który był odpowiedzialny za cokół i otoczenie pomnika. Z powodu postępującej choroby i w następstwie tego śmierci autora nie udało się dopracować dzieła do końca. Odsłonięcie pomnika miało miejsce 12 października 1963 roku, w 20. rocznicę bitwy pod Lenino. Rzeźba z szarego granitu o wysokości 8 metrów przedstawia stojącego na baczność żołnierza LWP w mundurze i hełmie na głowie oraz trzymanym przed sobą pistoletem maszynowym. Na cokole widnieją daty i nazwy miast szlaku bojowego 1 Armii: „1943 – Lenino, Warszawa, Kołobrzeg, Berlin – 1945”.
17 stycznia 1945 r. do zniszczonej niemal doszczętnie Warszawy wkroczyli żołnierze 1 Armii Wojska Polskiego. Walki o opanowanie miasta trwały zaledwie kilka godzin, gdyż dowództwo niemieckie, obawiając się okrążenia, wycofało większość swoich sił ze stolicy.
W operacji warszawskiej trwającej od 14 do 17 stycznia 1945 r. brały udział 1 Armia WP oraz 47 i 61 Armia 1 Frontu Białoruskiego. Była ona częścią wielkiej ofensywy rozpoczętej przez Armię Czerwoną 12 stycznia 1945 r., nazwanej operacją wiślańsko-odrzańską. Obie armie sowieckie, 61 działająca z przyczółka warecko-magnuszewskiego oraz 47 nacierająca od strony Modlina, uderzyły w kierunku Błonia oskrzydlając Warszawę z północnego i południowego zachodu, tworząc tzw. kocioł warszawski, w którym znalazła się 9 Armia niemiecka. W zaistniałych okolicznościach jej dowódca wydał rozkaz wycofania wojsk z pozycji nadwiślańskich w celu zorganizowania linii oporu nad dolną Bzurą, Rawką i środkową Pilicą. Na Warszawę bezpośrednio uderzała 1 Armia WP, pod dowództwem gen. Stanisława Popławskiego.
Rankiem 17 stycznia 1, 3 i 4 Dywizja Piechoty rozwinęły natarcie od południowego wschodu w kierunku przedmieść Warszawy. Tego samego dnia 2 DP, po przeprawie w okolicach Jabłonny na Kępę Kiełpińską, podjęła działania zaczepne na północnych krańcach stolicy. 6 DP i 1 BK przekroczyły Wisłę i uderzyły na Warszawę odpowiednio z Pragi, ze wschodu i od południa. Walki o opanowanie miasta trwały zaledwie kilka godzin, gdyż dowództwo niemieckie, obawiając się okrążenia, wycofało większość swoich sił ze stolicy. 17 stycznia 1945 r. przed żołnierzami 1 Armii WP znajdowały się jedynie niemieckie siły osłonowe. Do poważniejszych starć z nieprzyjacielem dochodziło sporadycznie. Walczono m.in. w rejonie Lasku Bielańskiego, Dworca Głównego oraz na skrzyżowaniu Alei Jerozolimskich i Nowego Światu.
Zimowa ofensywa 1. Armii Wojska Polskiego
Po wyzwoleniu Warszawy 1 Armia Wojska Polskiego w trudnych zimowych warunkach pomaszerowała w kierunku Bydgoszczy. W ciągu 8 dni pokonała trasę około 260 km, uzyskując średnie tempo 32,5 km na dobę. Brak materiałów pędnych, smarów, amunicji, niskie temperatury (do -20°C) utrudniały zadanie. Dnia 20 stycznia pod Sępólnem i Więcborkiem żołnierze polscy przekroczyli granicę polsko – niemiecką z 1937 roku. Od 31.01 – 03.02.1945 roku trwały zacięte walki na pozycji polowej. Zdobyto Grudną, Podgaje, Ptuszę, Szwecję, Jastrowie.
Z początkiem lutego 1945 roku pierwszorzutowe związki taktyczne 1 Armii Wojska Polskiego podeszły pod główną pozycję Wału Pomorskiego. Dowódca armii generał Stanisław Popławski zdecydował przełamać główną pozycję Wału Pomorskiego na dwu kierunkach siłami pierwszorzutowych dywizji piechoty 6 i 4. Główne uderzenie miała wykonać dowodzona przez gen. Bolesława Kiniewicza, 4 Dywizja Piechoty atakując najsłabiej broniony odcinek w bagnistym terenie na północ od jeziora Dobre. Po kilku nieudanych próbach w dniu 6.02 przełamano w tym rejonie Wał Pomorski. Równolegle, ponosząc duże straty, 6 Dywizja Piechoty walczyła bez powodzenia o Nadarzyce. 10.02.1945 r. zdobyto siłami 1 i 2 Dywizji Piechoty wzmocnionej czołgami brygady pancernej Mirosławiec
W ciągu dwóch tygodni walk, prowadzonych na obszarze 770 m2 żołnierze polscy współdziałając z wojskami radzieckimi przełamali fortyfikacje Wału Pomorskiego, uniemożliwili Niemcom przeciw uderzenie w odsłonięte skrzydło wojsk 1 Frontu Białoruskiego. W bitwie o Wał Pomorski straciło życie 5000 żołnierzy 1 Armii Wojska Polskiego. Była to największa ze względu na ilość zaangażowanych sił i środków bitwa żołnierza polskiego w końcowym etapie II wojny światowej. Większa jedynie była bitwa nad Bzurą stoczona przez armie Pomorze i Poznań we wrześniu 1939 roku.
Przełamując Wał Pomorski 1 Armia Wojska Polskiego walczyła na terenach dawnego województwa pilskiego. Do dziś pozostały ślady walk z 1945 roku. Wzdłuż przepięknych jezior Pojezierza Wałeckiego odnajdujemy dziesiątki betonowych schronów bojowych, zarastające okopy, rowy przeciwpancerne. W 1979 roku oznakowano jednolicie szlak bojowy 1 Armii Wojska Polskiego. Na Wale Pomorskim ustawiono tablice z orłem i dwoma mieczami grunwaldzkimi oraz napisem „WAŁ POMORSKI”. W podobny sposób oznakowano dziewięć miejscowości, w rejonie których Wojsko Polskie toczył szczególne ciężkie walki (Wałcz, Jastrowie, Szwecja, Podgaje, Zdbice, Golce, Nadarzyce, Tuczno, Mirosławiec).
Bibliografia:
Korbal Rafał: Polacy na frontach II wojny światowej, Poznań 2001, ISBN 83-7212-472-8
Losy Polski i Polaków w okresie II wojny światowej, pod red. Edwarda Pawłowskiego i Zbigniewa Wawera, Warszawa 2009, ISBN 978-83-16091-3
http://pl.wikipedia.org/wiki/1_Armia_Wojska_Polskiego
http://portalwiedzy.onet.pl/24821,,,,pierwsza_armia_wojska_polskiego,haslo.html
http://powstanie44.blog.pl/tag/1-armia-wojska-polskiego/
http://www.wal_pomorski.republika.pl/Walki.htm
http://dzieje.pl/aktualnosci/66-lat-temu-do-zrujnowanej-warszawy-wkroczyli-zolnierze-1-armii-wp
http://www.ww2.pl/Wojsko,Polskie,na,froncie,wschodnim,11.html
Przygotowała: Maria Zadworna
You must be logged in to post a comment.